maandag 26 september 2016

Is vermogensrendementsheffing eerlijk?

Elke keer als de vermogensrendementsheffing in het nieuws komt, dan staat internet weer vol met reacties met "spaartaks", "rijke mensen pesten", "na de inkomensbelasting voor de tweede keer genaaid". Hoe eerlijk is vermogensrendementsheffing?


Belasting om arbeid, consumptie of kapitaal?
De overheid int verschillende soorten belastingen Die zijn grofweg in te delen als:
  • belasting op consumptie (BTW, accijnzen)
  • belasting op arbeid (inkomensbelasting)
  • belasting op kapitaal (vennootschapsbelasting, vermogensrendementsheffing)
De vraag is welke verdeling een overheid wil maken. Bij de eerste categorie (consumptie) wordt geen onderscheid gemaakt tussen rijke en arme mensen: iedereen betaalt evenveel BTW. Bij de andere twee wordt er onderscheid gemaakt in inkomen (door middel van de belastingschijven) en in vermogen (door middel van een grote heffingsvrije voet).


Maar als je moet kiezen tussen belasting op arbeid of vermogen, welke is dan het eerlijkste? Economisch gezien is het slimmer om belasting te heffen op vermogen dan op arbeid: belasting op vermogen stimuleert om het geld niet op te potten maar om in de economie te stoppen; belasting op arbeid stimuleert om juist minder te gaan werken.
Sociaal gezien is het ook eerlijker om belasting op vermogen te heffen. Vermogens zijn in Nederland veel slechter verdeeld dan inkomens.
Om dat te laten zien heb ik twee grafieken van de cbs-site geplukt. Het zijn zogenaamde "parades van pen", waarbij heel Nederland is vertegenwoordigd door 60 mensen die dezelfde gemiddelde lengte hebben als Nederlanders. Het enige verschil is dat de lengtes van deze 60 mensen zijn gerelateerd aan een groep mensen met hun vermogen of inkomen. Op deze manier krijg je inzicht in de verdeling van deze grootheden.

Hier is de verdeling van inkomens. Een hele grote groep zit rond het gemiddelde, slechts de laatste paar mensen maken het heel bont:
Vervolgens is hier de verdeling van vermogens: hier zie je dat het gros van de Nederlanders nauwelijks vermogen heeft: bijna al het vermogen zit bij een hele kleine groep mensen:
bron: cbs

Conclusie: het zou zowel economisch als sociaal gezien slimmer zijn om vermogen in plaats van arbeid te belasten.


Maar wat blijkt nu? Nederland is een van de landen in Europa die het minste belasting heft op vermogen in het algemeen (dus ook vennootschapsbelasting, dividendsbelasting etc). Dit is te zien aan de volgende grafiek van het CBS:
bron: cbs
Wat wij in Nederland doen is onterecht, en loopt ver uit de pas met Europa!

Laten we doorgaan met de drogredeneringen die over vermogensrendementsheffing gaan:


"Je wordt gestraft voor de noeste arbeid".
Deze argumentatie kom je heel vaak tegen: bij mensen die in de hoogste belastingschijf zitten, bij bijstandsmensen die teveel gespaard hebben, en zelfs bij hardwerkende mensen die jaloers kijken naar gevangenen die nauwelijks wat hoeven te doen.
Bij al deze gevallen kan je de wedervraag stellen: zou je willen ruilen? Zou je graag in de bijstand of in de gevangenis willen zitten zodat je niet "hoeft" te werken?
Eigenlijk komt het er op neer dat je in veel gevallen blij moet zijn dat je veel belasting moet betalen!

"Je wordt twee keer genaaid."
Tja, dit kan je natuurlijk bij heel veel belastingen zeggen, want bijna al het geld dat je ontvangt is al inkomensbelasting van afgegaan. Als je vervolgens iets wilt kopen, dan moet je wederom BTW betalen.

"het is symboolpolitiek om rijke mensen te pesten"
 Dit is een interessante: hoeveel levert die vermogensrendementsheffing op? Ik kon de exacte cijers niet vinden. De enige gegevens die ik vond zie je een stukje hierboven van CBS. Hier zie je dat ongeveer de helft van de Nederlanders nauwelijks vermogen heeft, en 1/6 heeft zelfs een negatief vermogen (zoals wij, want ons huis staat onder water). Als is nu aanneem dat de helft van ieders vermogen in geld of aandelen zit (dus niet in een huis, dat meestal belastingvrij is), en dat iedereen een heffingsvrije voet heeft van 50mille, dan zou de staat met 1.2% ruim 5 miljard kunnen aanslaan. Dat is ongeveer 4% van de totale inkomsten van het rijk. Het is inderdaad niet verschrikkelijk veel, maar daarmee kan de overheid wel alle kosten van economische zaken, landbouw, innovatie, binnenlandse zaken en het koningshuis van bekostigen (zie wikipedia).


Dus wat doen we er mee?

Persoonlijk vind ik de vermogensrendementsheffings dus prima, en zou het liever meer dan minder moeten worden.
In ieder geval vind ik dat de heffingsvrije voet fors omhoog moet. Ik heb voor de grap eens gekeken wat er zou moeten gebeuren zodat de staat nog steeds ruim 5 miljard in het laadje krijgt:

heffingsvrije voet van: benodigde belastingtarief:
50.000 1.2% 33% van de mensen betaalt belasting
100.000 1.56% 17% van de mensen betaalt belasting
200.000 2.56% 8% van de mensen betaalt belasting
Deze percentages klinken misschien hoog, maar je moet wel bedenken dat er een grotere belastingvrije voet is. De gemiddelde belasting over een totale bedrag zo een stuk lager zijn. De onderstaande grafiek laat dit zien:
Zelfs in het voorstel met een heffingsvrije vermogen van twee ton, zou iemand met een vermogen van een miljoen iets meer van 2% aan vermogensbelasting betalen. Ook is het belasngrijk om de break evenpoints te zien: pas bij 220.000 tot 350.000 beginnen de plannen met grotere belastingvrije voet nadeling te worden.
Persoonlijk lijkt me het plan van 1.56% voor al het vermogen boven de ton een prima plan.

Zo zie je: door het belastingpercentage te verhogen van 1.2% naar 1.56%, hoeven ineens maar de helft van de mensen vermogensrendementsheffing te betalen! Dit zou een hoop gezeur schelen. En de meeste mensen die meer dan twee ton hebben zullen het verschil nauwelijks merken.

En voor de rest van de mensen met meer dan twee ton op de bank: hou op met zeuren...

21 opmerkingen:

  1. Is dat een ton per persoon of per gezin? Die 50.000€ van de huidige regels zijn wel per gezin als ik het goed heb..

    BeantwoordenVerwijderen
  2. De huidige vrijstelling is 25k per persoon. Tot vorig jaar was het 22k (50k in guldens) per persoon.
    Ik ben het oneens met je redenering dat mensen met meer dan 200k op hun rekening niet moeten zeuren. Er zijn nl genoeg mensen met een dergelijk bedrag op hun rekening door zuinig leven of door verkoop van hun huis.
    Ook de huidige plannen om de vermogensbelasting (altijd eufemistisch vermogensrendementsheffing VRH genoemd) afhankelijk te maken van het totale vermogen maken het nodeloos ingewikkeld.
    Wat zou moeten: de 4% grondslag van de VRH nu zou moeten worden vervangen door het percentage van langjarige gemiddelde van staatsleningen, zoals ook voor rekenrente van pensioenfondsen geldt. Dat betekent wel dat de opbrengst lager uitvalt, maar ja: het is nl een RENDEMENTsheffing, en als er geen rendement wordt gehaald dan zou ook het bedrag dat als heffing moet worden betaald lager moeten uitvallen.
    Ik ben het er wel mee eens dat vrijstelling per persoon verhoogt zou moeten worden naar bijv 100k.
    Andre

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Hahaha, je conclusie vind ik het mooist. Als je meer dan 2 ton hebt, dan heb je inderdaad genoeg om te delen.
    Ik denk dat wij hier eigenlijk hetzelfde in zitten, van mij mag ook de heffing omhoog, zeker als de heffingsvrije ruimte omhoog gaat. Ik vind het niet erg om belasting te betalen, zolang ik genoeg geld heb. Daar zit het hem juist in inderdaad, ik wil ook niet ruilen met mensen met veel minder geld (ook al krijgen die meer gratis).

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Je lijkt in je je berekening alleen uit te gaan van gezinnen. Ik ben en vele met mij zijn alleenstaand. Ik zit boven de €25.000 en onder de €50.000. Ik zou met een verhoging naar €50.000,00 blij zijn. Tja er zijn wel meer dingen niet eerlijk. Ik vind zelf het ook niet 100% fair dat voor samenwonenden een dubbele vrijstelling geld. Ik woon in een koopwoning en moet voor onderhoud woning ed toch echt dezelfde reserves aan houden dan een gezin. Dan kom je al snel boven de vrijstelling. Mascha.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. ik heb een en tweepersoonsgezinnen even over 1 kam geschoren omdat ik de verdeling niet precies weet. De berekening hierboven gaat over een orde grootte, niet over een exact wetsvoorstel.

      Verwijderen
  5. Waarom is het eerlijker als minder mensen belasting betalen?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. het is eerlijker als rijkere mensen relatief meer betalen dan armere mensen.
      Dat inder mensen belasting betalen is niet eerlijker, wel fijner.

      Verwijderen
  6. ook bij BTW wordt een onderscheid gemaakt tussen rijk en arm.
    Gewoon al vanwege het feit dat mensen met meer geld meer en duurdere spullen kopen.

    Het enige is dat de drempel omhoog moet.
    Ik zit er ruim boven (300K) maar vind mezelf echt niet rijk. In geval van ontslag is het best snel weer op.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. niet waar, een rijk of arm persoon betaalt precies evenveel BTW voor hetzelfde artikel. Dit geldt niet voor de andere soorten belasting: een rijk persoon betaalt meer belasting per euro.

      Verwijderen
  7. De vermogensrendementsheffing is een onding en zeker niet eerlijk te noemen. De hoogste spaarrente is op dit moment (vrij opneembaar) 0,8% en je mag 1,2% betalen. Dat is dus een belasting van 150%.

    Ik snap dat de begroting sluitend moet. Ik snap dat vermogen ongelijk verdeeld is. En ik snap dat de overheid via belastingheffing gewenst gedrag wil sturen. Maar ik ga niet meer in de redenering dat dit eerlijk is.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Legio. Belast werkelijk rendement, zie ook bijdrage van Geldnerd.

      Wat dacht je van het verhogen van de vennootschapsbelasting met 10%? We hebben een van de laagste tarieven in Europa. In 1995 was dat nog 35% inmiddels betaal je over de eerste 200.000 euro winst nog maar 20%. Als we dat nu eens naar 22% zouden brengen?

      Verwijderen
    2. helemaal voor! Moet wel Europees geregeld worden, anders verhuist elk bedrijf zijn brievenbus naar Ierland.

      Verwijderen
  8. Het woord geeft het al aan, het is een heffing voor vermogenden. Die groep wordt ook steeds rijker, dus daar valt nog wat te plukken.
    Morgen ga ik zelf wat appeltjes plukken, maar door al die vroege regen wordt het een klein appeltaartje dit jaar.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Rentenier zal wel weer in de states zitten?
    Let the trumpets clin on

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Ha, wat een goeie en informatieve blog! Het geeft inderdaad een heel ander perspectief als je het vergelijkt met de belasting op arbeid.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Ok, hier heb je er nog eentje. Wat nu als je die belastingvrije voet verder verhoogd tot het punt dat het verwachte rendement je inkomen genereerd waar je van kan leven (dus inkomen boven de armoede grens). Dit is in de praktijk lastig uit te voeren, dat realizeer ik me. Maar op deze manier benadeel je niet de mensen die hun vermogen gebruiken om in (een deel van) hun levens behoefte te voorzien. Kortom voor een familie van 4 (twee volwassenen en twee kinderen) uitgaande van zo'n 4% rendement (nee, dus niet sparen met je geld maar investeren) zou de belastingvrijevoet ongeveer €500.000 moeten zijn. Alles daarboven zou je dan wel wat meer kunnen belasten aangezien dit een "extratje" opleverd.
    Al zie ik meer in het verhogen van de BTW op luxe producten en verlagen/vrijstellen van BTW of essentiele producten zoals eten. Op deze manier belast je ook (indirect) op koopkracht, inkomen en vermogen.
    Moet wel bekennen dat ik er niet zeker van ben wat nu de beste oplossing is.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Belasten naar werkelijk rendement is niet haalbaar, hoe wil je dit gaan bijhouden? Krijg je dan ook aftrek bij een negatief rendement? Een teleurstellend beleggingsjaar als 2008 wordt dan een erg duur jaar voor de overheid.

    Ook worden risico investeringen vermeden wat kleine ondernemers weer in de weg kan zitten.

    Ik ben toch meer voorstander van het huidige en eenvoudig te berekenen 1.2% boven het vrijgestelde bedrag. Het kan echter wel wat kleine wijzigingen gebruiken.

    De heffingsvrije voet zou omhoog kunnen. €25.000,- is als buffer niet heel groot. Als je wilt sparen voor een mooie nieuwe auto heb je toch al weer meer nodig. Het is dus een bedrag wat je eventueel snel wilt kunnen aanspreken. Als de heffingsvrije voet naar €40.000,- gebracht wordt per persoon kan er een ruime buffer opgebouwd worden zonder daarvoor financieel op achteruit te gaan. Het bedrag daar boven kan gebruikt worden voor andere investeringen, bijvoorbeeld beleggen. Dan moet een rendement van meer dan 2% per jaar echt wel haalbaar zijn, op lange termijn gezien.

    Als je met een buffer van meer dan €40.000,- per persoon geen verdere investeringen doet, tja dan teer je maar in op het vermogen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Werkelijk rendement belasten is helemaal niet zo moeilijk. De staatssecretaris heeft dit zelfs in een brief aan de tweede kamer bevestigd.

      Verliezen zou je wel moeten kunnen verrekenen. Hier kun je wel een termijn aan stellen waardoor je bijv. maximaal verlies van 5 jaar geleden kan verrekenen door te middelen.

      Dit levert mogelijk zelfs meer geld op voor de overheid. Als je verliezen kan compenseren zul je sneller geld investeren met een iets hoger risico. En hoger risico wordt beloond met een hoger rendement. En hoger rendement......is meer belastingopbrengst.

      Verwijderen
  13. In Belgie denkt men aan een of andere belasting op vermogen.

    Het argument dat je dan 2 keer genaaid bent gaat niet op voor mij. Ok, je betaald een eerste keer belasting als je werkt. Indien je het geld nadien voor jou laat werken, dan is een milde vorm van belasting eerlijk voor mij. Indien je het onder je matras steekt en het brengt niets op, dan ben je natuurlijk niets verschuldigd.

    Voor mij mag elke vorm van inkomen belast worden, op een redelijke manier, niet met excessen zoals vandaag in Belgie.

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Tja de wereld is nou eenmaal niet eerlijk..

    Ik zou er zeker wel voor zijn om de voet te verhogen naar bijv 50.000€ pp, en misschien ook nog 20.000€ per kind (om eventuele studie van te kunnen betalen)

    Het percentage mag van mij blijven. Dat maakt uiteindelijk niet zoveel uit gevoelsmatig.

    BeantwoordenVerwijderen